Bariatrik cerrahi sonrası iyileşme sürecinin en önemli adımlarından biri, beslenme düzenine dikkat etmektir. Tüp mide veya diğer bariatrik operasyonları geçiren bireylerin, yeni mide yapısına uygun bir beslenme planına sadık kalması, hem komplikasyon riskini azaltır hem de uzun vadeli başarıyı artırır. Bu yazıda, bariatrik beslenme aşamaları adım adım ele alınacak ve her döneme uygun öneriler paylaşılacaktır.
1. Aşama: Berrak Sıvı Dönemi (İlk 3 Gün)
Ameliyattan sonraki ilk hafta, midenin iyileşme süreci için son derece kritiktir. Bu dönemde sadece berrak ve sindirimi kolay sıvıların tüketilmesi önerilir.
Önerilen Besinler
- Et/tavuk/kemik suyu (yağsız ve süzülmüş)
- Şekersiz bitki çayları
- Nane yaprağı, çubuk tarçın veya meyve dilimleri ile tatlandırılmış su (içimi daha kolay olsun diye)
- Tanesiz komposto ve elma suyu (%100 şekersiz) ekleyelim
Dikkat Edilmesi Gerekenler
- Günlük en az 1,5-2 litre sıvı tüketimi hedeflenmeli.
- Gazlı içeceklerden ve kafeinden uzak durulmalı.
- Pipet kullanılmamalı (hava yutma riskine karşı).
2. Aşama: Tam Sıvı Diyet (4–14 Gün)
Bu aşamada artık biraz daha besleyici, protein içeriği yüksek sıvılar tüketilmeye başlanır. Vücudun iyileşmesi ve kas kütlesinin korunması için bu dönemde yeterli protein alımı çok önemlidir.
Önerilen Besinler
- Laktozsuz süt, bitkisel sütler (şekersiz)
- Protein tozu eklenmiş smoothieler
- Yoğun kıvamlı çorbalar (süzülmüş)
- Kefir (az yağlı ve sade)
- Şekersiz proteinli içecekler
Püf Noktaları
- Günlük 60-80 gram protein hedeflenmeli.
- Her yudum yavaş içilmeli, mideye baskı yapmamak için aşırı sıvı alımı kaçınılmalı.
- Şeker ve yağ içeriği yüksek ürünlerden kaçınılmalı.
3. Aşama: Püre Dönemi (3. Hafta)
Bu dönem, katı gıdalara geçişin ilk adımıdır. Gıdalar çatalla ezilebilecek kıvamda olmalıdır. Besinlerin proteince zengin ve kolay sindirilebilir olması gerekir.
Önerilen Püre Tarifleri
- Yoğurtlu haşlanmış sebze püresi
- Tavuk etli sebze püresi
Dikkat Edilmesi Gerekenler
- Her lokma iyi çiğnenmeli ya da iyice pürelenmiş olmalı.
- Yeni bir yiyecek denendiğinde az miktarda başlanmalı.
- Karın ağrısı, kusma gibi belirtiler varsa hemen durulmalı.
4. Aşama: Yumuşak Gıdalar (4.–5. Haftalar)
Artık mide biraz daha iyileşmiş durumdadır. Bu aşamada yumurta, iyi pişmiş sebzeler, yumuşak etler ve baklagiller gibi daha yapılandırılmış fakat kolay sindirilebilen gıdalar diyetin bir parçası olabilir.
Örnek Menü
- Kahvaltı: Haşlanmış yumurta + az tuzlu lor peyniri
- Öğle: Zeytinyağlı sebze yemeği (kabak, patlıcan) + yoğurt
- Akşam: Izgara tavuk (çok iyi pişmiş) + yumuşak sebze püresi
Sık Yapılan Hatalar
- Çok hızlı yemek yemek
- Yeterince çiğnemeden yutmak
- Aşırı yağlı veya lifli gıdaları erken dönemde tüketmek
5. Aşama: Normal Gıdaya Geçiş (6. Hafta ve Sonrası)
Bu dönemde bireyler yavaş yavaş normal gıdalara döner ancak bazı besinler hâlâ riskli olabilir. Dengeli ve porsiyon kontrollü beslenme alışkanlıkları bu aşamada kalıcı hale gelmelidir.
Serbest Gıdalar
- Izgara et/tavuk/balık (iyi pişmiş ve yağsız)
- Süt ürünleri (az yağlı, şekersiz)
- Köfte ve sebze yemekleri
Kaçınılması Gereken Gıdalar
- Kızartmalar, hamur işleri
- Gazlı ve şekerli içecekler
- Lif oranı yüksek çiğ sebzeler (örn. lahana, brokoli)
Her Aşamada Dikkat Edilmesi Gereken Beslenme Kuralları
- Her öğün en az 20 dakika sürmeli.
- Katı ve sıvılar ayrı tüketilmeli (yemeklerden 30 dk önce/sonra su içilmeli).
- Günlük protein hedefi mutlaka takip edilmeli.
- Multivitamin ve destek takviyeleri düzenli alınmalı.
Aşamalar Arasında Geçişte Sık Yapılan Hatalar
- Belirtileri göz ardı ederek hızlı aşama geçişi yapmak
- Katı gıdalara erken dönmek
- Yetersiz su ve protein alımı
- Takviye ilaçları düzenli kullanmamak
- Psikolojik olarak hâlâ eski yeme alışkanlıklarına bağlı kalmak
