Mide ülseri, mide iç yüzeyinde oluşan, genellikle mide asidinin etkisiyle gelişen açık yaralardır. Tıbbi olarak peptik ülser olarak adlandırılan bu durum, mide veya onikiparmak bağırsağında (duodenum) meydana gelebilir. En sık görülen yer ise mide iç zarıdır.

Ülser nasıl oluşur?

Mide mukozası, mide asidinden korunmak için doğal bir bariyere sahiptir. Ancak bu bariyer zayıfladığında, asit mide duvarına zarar verir ve ülser oluşur. En yaygın nedenler arasında:

• Helicobacter pylori (H. pylori) enfeksiyonu,
  
• Uzun süreli non-steroid antiinflamatuar ilaç (NSAİİ) kullanımı (örneğin aspirin, ibuprofen),
  
• Aşırı alkol tüketimi ve sigara kullanımı yer alır.

Hangi bireyler risk altındadır?

Bazı gruplar mide ülseri geliştirme açısından daha büyük risk altındadır:

• Kronik NSAİİ kullananlar
  
• H. pylori enfeksiyonu taşıyanlar
  
• Yoğun stres altında olanlar
  
• Sigara ve alkol tüketimi yüksek olanlar
  
• Genetik yatkınlığı olanlar

Mide Ülseri Belirtileri Ne Zaman Tehlikeli Hale Gelir?

Sürekli artan ağrılar

En belirgin mide ülseri belirtisi, özellikle açken ortaya çıkan ve mide boşken artan bir ağrıdır. Ağrı genellikle karın üst bölgesinde, göğüs kemiği ile göbek arasında hissedilir. Bu ağrı yanıcı veya kemirici olabilir. Sürekli hale gelen veya gece uykudan uyandıran ağrılar, ülserin ilerlediğinin göstergesidir.

Kanlı kusma ya da dışkı

İleri evre ülserlerde mide kanamaları oluşabilir. Aşağıdaki bulgular ciddi mide ülseri komplikasyonlarına işaret eder:

• Kahverengi veya kanlı kusma
  
• Katran renginde, kötü kokulu dışkı (melena)
  
• Ani baş dönmesi veya bayılma

Bu belirtiler, mide kanaması gibi hayatı tehdit eden bir duruma işaret edebilir ve acil tıbbi müdahale gerektirir.

Acil tıbbi yardım gerektiren durumlar

Aşağıdaki durumlarda vakit kaybetmeden bir sağlık kuruluşuna başvurulmalıdır:

• Şiddetli ve ani başlayan karın ağrısı
  
• Kan kusma veya dışkıda kan
  
• Bayılma, halsizlik, soğuk terleme
  
• Kalp atışında hızlanma

Bu belirtiler, mide ülserinin delinme veya kanama gibi ciddi komplikasyonlar geliştirdiğini gösterebilir.

Belirtiler Reflü veya Gastrit ile Karıştırılabilir mi?

Reflü ve gastritle ortak belirtiler

Mide ülseri belirtileri; reflü (gastroözofageal reflü hastalığı) ve gastrit ile sıklıkla karıştırılır. Çünkü bu üç durum da mide asidinden etkilenir ve benzer şikâyetlere yol açar. Ortak belirtiler arasında:

• Mide ekşimesi
  
• Hazımsızlık
  
• Şişkinlik
  
• Midede yanma hissi

sayılabilir.

Ayırt edici İpuçları

Ülseri reflü ve gastritten ayıran en önemli fark, ağrının tipi ve zamanı ile ilişkilidir:

Tanı yöntemleri

Mide ülseri tanısında en güvenilir yöntem, endoskopidir. Endoskopi ile mide içi doğrudan görüntülenir ve ülser varlığı doğrulanabilir. Ayrıca biyopsi alınarak H. pylori enfeksiyonu da test edilebilir.

Ek olarak:

• Üre nefes testi
  
• Dışkıda H. pylori antijen testi
  
• Kan testleri
  

tanı sürecinde yardımcı olabilir.

Mide Ülserinin 10 Yaygın Belirtisi

1. Karın Üst Bölgesinde Yanıcı Ağrı
   Açlıkla artan, kemirici karakterde bir ağrıdır.
   
2. Mide Ekşimesi ve Asit Reflüsü
   Yemek borusuna kaçan mide asidi, ekşime hissine neden olabilir.
   
3. Hazımsızlık ve Erken Doyma
   Yeterli miktarda yemek tüketememe, mide ülseri belirtisi olabilir.
   
4. İştah Kaybı ve Kilo Kaybı
   Ağrı nedeniyle yemek yemekten kaçınmak kilo kaybına neden olur.
   
5. Bulantı ve Kusma
   Özellikle sabahları görülen bulantılar mide ülserine işaret edebilir.
   
6. Karın Şişkinliği ve Gaz
   Sindirim sisteminde dengesizlik yaratarak şişkinliğe neden olabilir.
   
7. Kanlı Kusma (hematemez)
   Mide duvarında kanama olduğunda görülür.
   
8. Katran Renginde Dışkı (melena)
   Sindirilmiş kan içeren dışkı ülser kanamasını gösterir.
   
9. Halsizlik ve Yorgunluk
   Kronik kan kaybı anemiye neden olabilir.
   
10. Ağızda Metalik Tat
    Gizli mide kanamalarında ağızda metalik tat hissedilebilir.
    

Mide Ülserine Ne Sebep Olur?

• H. pylori enfeksiyonu: Mide mukozasını zayıflatır.
  
• NSAİİ kullanımı: Özellikle yaşlı bireylerde risk artar.
  
• Sigara ve alkol: Mukozayı tahriş eder.
  
• Stres ve düzensiz beslenme: Asit dengesini bozar.
  
• Genetik faktörler: Aile öyküsü olan bireylerde risk yüksektir.
  

Mide Ülseri Nasıl Önlenir?

• H. pylori taraması yaptırın
  
• NSAİİ kullanımını sınırlandırın
  
• Asitli, baharatlı gıdalardan uzak durun
  
• Düzenli ve dengeli beslenin
  
• Sigara ve alkolü bırakın
  
• Stresi yönetin

Bariatrik Cerrahi Sonrası Mide Ülseri Riski

Tüp mide veya gastrik bypass gibi bariatrik cerrahiler sonrası mide ülseri riski artabilir. Özellikle:

• NSAİİ kullanımı
  
• Sigara içmeye devam edilmesi
  
• Protein yetersizliği
  
• Yetersiz sıvı alımı
  

ülser gelişimini kolaylaştırabilir. Bu nedenle, cerrahi sonrası dönemde diyetisyen ve hekim kontrolü altında olmak büyük önem taşır.

Sonuç

Mide ülseri, erken fark edildiğinde tedavisi mümkün olan ancak ihmal edilirse ciddi komplikasyonlara yol açabilen bir sağlık sorunudur. Belirtilerinizi dikkatle gözlemlemek ve zamanında tıbbi yardım almak, uzun vadede sağlığınız için kritik öneme sahiptir. Özellikle bariatrik cerrahi geçirmiş bireylerde mide ülserine karşı daha bilinçli olmak, sağlıklı yaşamın temel adımlarından biridir.